تاریخچه کریسمس (بابانوئل + آداب و رسوم)

خاستگاه کریسمس به هزاران سال پیش و به جشن‌های ماقبل تاریخ در حوالی انقلاب نیمه زمستان باز می‌گردد. بسیاری از سنت‌هایی که امروزه مردم سراسر جهان آنها را گرامی می‌دارند در اثر قرن‌ها تغییر در باورها، سیاست، سلیقه و اصول شکل گرفته‌اند. برخی بر این باورند که تاریخچه آغاز جشن های کریسمس به دوران نو سنگی و در حدود 5000 سال پیش باز می گردد به صورتی که بسیاری از گردشگران سالانه با خریداری تور کریسمس به کشورهای اروپایی و برگذارکننده جشن می روند. در ادامه به طور مختصر به بررسی تاریخچه برگزاری این جشن ها خواهیم پرداخت.

بررسی تاریخچه پیدایش کریسمس و شروع جشن ها در 5000 سال پیش

کوتاه ترین روز سال 21 دسامبر برای سازندگان استون هنج از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده است. در واقع بلندترین سنگ واقع شده در این بنای تاریخی در امتداد طلوع خورشید روز 21 دسامبر قرار می گیرد. باستان شناسان با بررسی سابقه تاریخی مردمان ساکن در این مناطق به این موضوع پی برند که در این زمان عموما جشن هایی مانند کریسمس برگزار می شده است. در این روز مردم به جشن و پایکوبی می پرداختند و انواع غذاهای گوشتی را برای برگزاری جشن های خود سرو می کردند.

اهدای هدایای ارزنده در این جشن ها

از دیگر رسوماتی که در این جشن ها متداول بوده است اهدای هدایای ارزنده ای مانند خنجرهای برنزی بوده است. در واقع در آن زمان برنز کشف جدید انسان به شمار می رفته است. در نتیجه دست سازه و سلاح های برنزی در بین مردم آن دوره هدایای بسیار ارزنده ای به شمار می رفتند همچنین در این روز ثروتمندان خود را با انواع زیورآلات با ارزش و لباس های فاخر می آراستند و در جشن ها شرکت می کردند. آنها در این روز سرودهای آیینی می خواندند و با فلوت های استخوانی آهنگ می نواختند. در نهایت به افتخار خورشید از روی آتش می پریدند و خورشید را تشویق می کردند تا دوباره برگردد و روزها را طولانی تر کند.

جشن های نیمه زمستان در امپراتوری روم

رومی ها نیز مانند مردم بریتانیا نیمه زمستان را به مدت پنج روز جشن می گرفتند و تحت عنوان Saturnalia می شناختند. این جشن ها در روم از روز 17 دسامبر آغاز می شود. در این تاریخ جشن ها با احترام به زحل خدای بزرگ روم آغاز می شد و جن ها بدون در نظر گرفتن رتبه طبقاتی اشراف زاده ها و آداب خاص ادامه پیدا می کرد. در این روز برده ها نیز مانند سایر مردم امپراتوری روم در جشن ها شرکت می کردند و از غذاهای لذیذی که توسط اربابانشان تهیه می شد استفاده می نمودند. در این روزها مردم روم جشن ها را در خانه های خود ادامه می دادند و با دادن هدایای کوچک مانند سیگیلاریا ( دست سازهای کوچک ساخته شده از موم و سفال) این روز را برای خود و اطرافیانشان خاطره انگیز می نمودند. همچنین برده ها در این جشن ها می توانستند برای یک روز در سال به مرخصی بروند و از رفتار اربابان خود انتقاد نمایند.

برگزاری جشن های کریسمس در قرون وسطی

مردم قرون وسطی دوازده روز از سال را که مطابق تقویم مسیحیت معادل تاریخ تولد حضرت مسیح می باشد را به عنوان شروع سال نو و آغاز جشن های کریسمس در نظر می گرفتند. اولین بار در سال 1038 در کشور انگلستان این جشن ها را تحت عنوان عشای ربانی نامگذاری نمودند. این جشن ها با الهام گرفتن از جشن های نیمه زمستان و اهدای هدایا ارزنده به دیگران به شکل و شمایل امروزی تر نزدیک شد. در این جشن ها مردم خانه های خود را با گیاهان سبز تزئین می نمودند و با سرو انواع غذاها و نوشیدنی های گوارا از خود و مهمانانشان پذیرایی می کردند. مهمانی ها در قرون وسطی ترکیبی از برنامه های مذهبی و جشن ها و مناسبت های دیگر بود. به شکلی که در آن زمان تاجگذاری شاهان بیشتر در این اعیاد اتفاق می افتاد. در نهایت معمولا شاهان همزمانی شروع حکومت خود با جشن های کریسمس به فال نیک می گرفتند.

بررسی تاریخچه برگزاری این جشن ها در دوره تودور

کریسمس های دوره تودور ( بین سال های 1485- 1603 انگلستان و ولز) حتی با شکوه تر از قرون وسطی جشن گرفته می شد. در این دوره یک دانه لوبیا در داخل کیکی که در مهمانی ها سرو می شود قرار می دادند و یابنده این لوبیا را تحت عنوان پادشاه لوبیا معرفی می کردند. حال اگر یابنده یک زن بود باید یک نفر را به عنوان پادشاه خود در جشن انتخاب می نمود. در نهایت مهمانان در طول جشن موظف به تقلید از رفتارهای پادشاه لوبیا بودند.

برای مثال اگر او نوشیدنی می خورد همه موظف به نوشیدن بودند همچنین برگزاری تئاتر و جشن های بالماسکه از دیگر رسومات مرسوم در این دوره تاریخی می بود. ملکه الیزابت یکی از معروف ترین حکم رانانی می باشد که در این دوره تاریخی زندگی می کرده است. او در این زمان جشن ها را با برگزاری رقص های شاد و سرو نوشیدنی های شیرین جشن می گرفت و در انتها نیز این جشن ها با دادن هدایای ارزنده به پایان می رسید.

برگزاری جشن های امروزی کریسمس از چه دوره ای مرسوم شد؟

کریسمسی که امروزه ما می شناسیم و در بسیاری از کشورهای جهان برگزار می شود از دوره ویکتوریایی مرسوم گردیده است. در این دوره جشن های مفصل به جشن های کاملا خانوادگی با محیطی آرام تغییر کرد. ملکه ویکتوریا از جمله کسانی است که سبب ایجاد این تغییرات در برگزاری جشن ها شده است. در این زمان در زادگاه آلبرت همسر ملکه ویکتوریا استفاده از درخت کاج به همراه چراغ ها و هدایا به شکل امروزی مورد توجه قرار می گیرد.

در نتیجه استفاده از تزئینات در بین خانواده سلطنتی و در نهایت بین تمامی مردم بریتانیا باب می شود. در آن زمان هدایایی که به کودکان داده می شد بسیار ساده و شامل شیرینی، آجیل و یا میوه های خشک شده می شد. البته به طبع بچه های خانواده های ثروتمند می توانستند جشن را به شکلی لوکس تر و با دریافت اسباب بازی های جدید سپری نمایند.

در نهایت بیشترین ساختار کریسمس امروزی در این دوره شکل یافته و در بین مسیحیان سراسر دنیا مرسوم گردیده است. از جمله این آداب می توان به رسومی مانند اهدای کارت های چاپ شده، کراکر، خوردن بوقلمون (به جای غاز سنتی) و پودینگ اشاره نمود. حتی تاریخ رونمایی از بابانوئل و سورتمه گوزن شمالی نیز برای اولین بار به دهه 1870 باز می گردد. در این دوره خانواده ها به کلیساها می رفتند و با خواندن سرودهای مذهبی مراسم های آیینی خود را نیز برگزار می نمودند.

مشارکت در جشن ها در این دوره به گونه ای بود که شرایط برگزاری جشن های سال نو حتی برای خانواده های فقیر جامعه نیز ایجاد می شد. در نهایت ساختار جشن های کریسمس در گذر زمان به شکل و شمایل امروزی تر نزدیک تر شد تا در نهایت جشن ها با شور و شوق فراوان در عصر جدید توسط خانواده ها برگزار گردید.