جنگل آمازون یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جنگل‌های بارانی جهان است که در قاره‌ی آمریکای جنوبی قرار دارد و عمدتاً در کشور برزیل واقع شده است. این جنگل با پوشش گیاهی انبوه و تنوع زیستی فوق‌العاده خود به عنوان «ریه‌های زمین» شناخته می‌شود زیرا حجم زیادی از اکسیژن زمین را تولید می‌کند همچنین آمازون دارای رودخانه‌ای به همین نام است که یکی از طولانی‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه‌های جهان به شمار می‌رود.
جنگل آمازون (تاریخچه + عجایب + نقشه)
جنگل آمازون زیستگاه گونه‌های بسیار متنوعی از گیاهان و جانوران است و بسیاری از گونه‌های نادر و منحصر به فرد در این منطقه زندگی می‌کنند. حیواناتی مانند جگوار، آناکوندا، قورباغه‌های سمی و انواع مختلف پرندگان و حشرات در این جنگل دیده می‌شوند همچنین تعداد زیادی از قبایل بومی با فرهنگ‌ها و سنت‌های گوناگون نیز در این منطقه ساکن هستند اما جنگل آمازون با تهدیداتی جدی روبرو است. قطع بی‌رویه‌ی درختان برای استفاده از زمین برای کشاورزی، دامداری و استخراج مواد معدنی، خطر بزرگی برای این اکوسیستم طبیعی به شمار می‌آید. تخریب جنگل های آمازون نه تنها باعث از دست رفتن تنوع زیستی بلکه باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی نیز می‌شود.
نقشه جنگل آمازون
جنگل در آمریکای جنوبی واقع شده و بخش عمده‌ای از آن در کشور برزیل قرار دارد. این جنگل وسیع همچنین به کشورهای پرو، کلمبیا، ونزوئلا، اکوادور، بولیوی، گویان، سورینام و گویان فرانسه هم گسترش یافته است. رودخانه آمازون که دومین رودخانه طولانی جهان به شمار می‌آید از میان این جنگل عبور کرده و از نظر وسعت و تأثیرگذاری نقش بسیار مهمی در منطقه دارد. در نقشه آمازون این جنگل به صورت یک منطقه سبزرنگ و وسیع در مرکز و شمال آمریکای جنوبی دیده می‌شود که وسعت آن حدود ۵.۵ میلیون کیلومتر مربع است. شما عزیزان در صورت نیاز به سفر باید با تور برزیل سفر کرده و از گشت های موجود از جنگل آمازون دیدن کنید.
رودخانه آمازون نیز به صورت خط آبی پیچیده‌ای از غرب به شرق درون جنگل جاری است. جنگل تقریباً ۶۰ درصد از مساحت برزیل را پوشش می‌دهد ولی بخش هایی از آن در کشورهای دیگر نیز گسترده شده‌اند. وجود نقشه‌های دقیق از جنگل آمازون به پژوهشگران و فعالان محیط زیست کمک می‌کند تا مناطق مختلف آن را بررسی کرده، تنوع زیستی را مطالعه و از مناطق حفاظت شده و حساس‌تر آگاه شوند تا بتوانند در راستای حفظ این اکوسیستم ارزشمند گام‌های مؤثری بردارند.
خطرناک ترین حیوانات جنگل آمازون
این مکان زیستگاه بسیاری از حیوانات خطرناک و مرموز است که برخی از آن‌ها به دلیل شکار، دفاع از خود یا زهر قوی برای انسان‌ها بسیار خطرناک به حساب می‌آیند. در ادامه به برخی از خطرناک ترین حیوانات این جنگل اشاره می‌کنم:
- جگوار: جگوارها شکارچیان ماهری هستند که اغلب در رأس زنجیره غذایی قرار دارند. این گربه‌های بزرگ با قدرت گاز گرفتن بسیار بالا، توانایی شکستن استخوان‌ها را دارند و برای حمله به طعمه‌های خود از کمین استفاده می‌کنند.
- مار آناکوندا: آناکوندا بزرگ‌ترین مار دنیا است که در آمازون زندگی می‌کند. این مار عظیم و نیمه‌آبزی می‌تواند تا حدود 9 متر رشد کند و طعمه‌های خود را با حلقه زدن دورشان و فشردن به دام می‌اندازد.
- مار بوآی زهرآگین: مار بوآ گونه‌ای دیگر از مارهای جنگل آمازون است که اگرچه اغلب زهر ندارد اما قدرت بدنی و حمله های سریع آن خطرناک است و می‌تواند برای طعمه‌هایش مرگبار باشد.
- قورباغه سمی دارت: این قورباغه کوچک و زیبا یکی از سمی‌ترین حیوانات جهان است. پوست آن حاوی زهر بسیار قوی به نام باتراکوتوکسین است که برای انسان‌ها و دیگر حیوانات بسیار خطرناک و کشنده است.
- ماهی پیرانا: پیراناها ماهی‌های کوچک اما گوشتخوار هستند که به خاطر دندان‌های تیز و اشتهای زیادشان مشهورند. اگرچه حمله دسته‌جمعی آن‌ها به انسان‌ها نادر است اما در شرایط خاص می‌توانند به انسان آسیب برسانند.
- عنکبوت سرگردان برزیلی: این عنکبوت یکی از سمی‌ترین عنکبوت‌های جهان است که زهر آن می‌تواند باعث درد شدید، مشکلات تنفسی و حتی مرگ شود. این عنکبوت شب‌ها فعال‌تر است و به همین دلیل نام "سرگردان" را به خود گرفته است.
- مورچه گلوله: این مورچه به خاطر نیش بسیار دردناکش مشهور است. سم نیش این مورچه درد شدید و طولانی‌مدتی ایجاد می‌کند که معمولاً با نام "درد گلوله" شناخته می‌شود و می‌تواند تا 24 ساعت طول بکشد.
- تمساح کایمن سیاه: این خزنده‌ی بزرگ از جمله شکارچیان برتر آمازون است و می‌تواند تا 5 متر رشد کند. تمساح کایمن از انواع ماهی‌ها، پرندگان و حتی پستانداران بزرگ تغذیه می‌کند و در نزدیکی آب‌ها برای انسان‌ها خطرناک است. این حیوانات به دلیل شرایط طبیعی خاص به وجود آمده‌اند و بقای آن‌ها در این زیستگاه باعث شده تا به شکارچیان و گونه‌های دفاعی پیچیده و قوی تبدیل شوند.
عجایب جنگل آمازون
تنوع زیستی بی‌نظیر: حدود ۱۰ درصد از تنوع زیستی جهان را در خود جای داده است. این جنگل زیستگاه بیش از ۴۰ هزار گونه گیاه، ۲.۵ میلیون گونه حشره، ۲۲۰۰ گونه ماهی، ۱۳۰۰ گونه پرنده، ۴۳۰ گونه پستاندار و ۳۸۰ گونه خزنده است. بسیاری از این گونه‌ها در هیچ کجای دیگر جهان یافت نمی‌شوند.
رودخانه آمازون: رودخانه آمازون یکی از طولانی‌ترین و پرآب ترین رودخانه‌های جهان است. این رودخانه با طولی نزدیک به ۷ هزار کیلومتر از رشته کوه های آند در پرو سرچشمه می‌گیرد و به اقیانوس اطلس می‌ریزد. رود آمازون همچنین میزبان گونه‌های نادری مانند دلفین های صورتی رودخانه‌ای و پیراناهاست.
درختان غول‌پیکر: درختان عظیم الجثه‌ای همچون درختان «سِبای» و «کاپوک» در آمازون رشد می‌کنند که می‌توانند تا ۷۰ متر ارتفاع داشته باشند. این درختان نقش بسیار مهمی در حفظ اکوسیستم و ایجاد سایه برای سایر گونه‌ها دارند.
گیاهان دارویی: جنگل آمازون منبع بسیاری از گیاهان دارویی است که توسط قبایل بومی برای درمان بیماری ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. دانشمندان بسیاری از داروهای مدرن را از ترکیبات گیاهان آمازون تولید کرده‌اند از جمله داروهایی برای درمان سرطان و بیماری‌های قلبی.
درختان زنده‌ای که پیاده‌روی می‌کنند: درختان خاصی به نام "درختان پیاده‌رو" در آمازون یافت می‌شوند که به کمک ریشه‌های هوایی خود به تدریج در جستجوی نور و فضای بیشتر به مکان‌های جدیدی حرکت می‌کنند.
ساحل بومی‌ها و قبایل ناشناخته: آمازون زیستگاه بیش از ۴۰۰ قبیله بومی است که برخی از آن ها همچنان در انزوا زندگی می‌کنند و تماس بسیار محدودی با دنیای خارج دارند. این قبایل فرهنگ‌ها، زبان‌ها و سنت های منحصر به فردی دارند که از هزاران سال پیش تاکنون حفظ شده است.
حلقه های درختی قارچی: در برخی از بخش های جنگل می‌توان قارچ‌هایی را مشاهده کرد که در تاریکی می‌درخشند. این قارچ‌ها به دلیل ترکیبات شیمیایی خاصی در شب ها نور سبز رنگی ایجاد می‌کنند که یک منظره جادویی و زیبا به وجود می‌آورد.
باران‌های بی پایان: جنگل به دلیل قرار گرفتن در منطقه استوایی، شاهد بارش‌های فراوان است که آب مورد نیاز برای زندگی گیاهان و جانوران را فراهم می‌آورد. در برخی از مناطق، این باران‌ها تقریبا به صورت روزانه می‌بارند.
برق‌های رعدآسا: آمازون از مناطقی است که تعداد زیادی رعد و برق در آن رخ می‌دهد. این رعد و برق‌ها در برخی مناطق آمازون به طور منظم و در تمام طول سال اتفاق می‌افتند، که یک پدیده جوی شگفت‌انگیز محسوب می‌شود. این عجایب طبیعی و زیستی جنگل را به یکی از ارزشمندترین و رازآلودترین مکان‌های جهان تبدیل کرده‌اند که همچنان دانشمندان و کاوشگران را به سمت خود جذب می‌کند.
جنگل آمازون چند برابر ایران است؟
مساحت حدود ۵.۵ میلیون کیلومتر مربع است. در مقایسه مساحت ایران حدود ۱.۶۴۸ میلیون کیلومتر مربع است بنابراین آمازون تقریباً ۳.۳ برابر بزرگ‌تر از ایران است. این جنگل وسیع که در کشورهای متعددی از آمریکای جنوبی گسترده شده بخش مهمی از تنوع زیستی و آب و هوای کره زمین را تأمین می‌کند و از نظر وسعت و تاثیرگذاری از بزرگ‌ترین جنگل‌های بارانی جهان به شمار می‌رود.
تاریخچه جنگل آمازون
یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین جنگل‌های بارانی جهان، میلیون‌ها سال قدمت دارد و نقش مهمی در تاریخ زمین داشته است. تاریخچه این جنگل به چندین دوره زمانی و تحولات طبیعی و انسانی تقسیم می‌شود که در ادامه به برخی از مراحل مهم آن اشاره می‌کنم:
۱. شکل‌گیری اولیه
گمان می‌رود که آمازون در دوره ائوسن یعنی حدود ۵۵ میلیون سال پیش شکل گرفته باشد. در آن زمان این منطقه بخشی از یک سیستم وسیع جنگلی بوده که از قاره های آفریقا و آمریکای جنوبی به هم پیوسته بودند. پس از جدایی قاره‌ها و شکل‌گیری رشته کوه‌های آند، سیستم رودخانه‌های آمازون و شرایط آب و هوایی مناسب باعث توسعه و رشد این جنگل بارانی شد.
۲. پیش از تاریخ و سکونت بومی‌ها
بومی‌های آمریکای جنوبی هزاران سال پیش به این جنگل آمده و در آن ساکن شدند. قبایل بومی آمازون به تدریج روش‌های کشاورزی، شکار و جمع‌آوری غذا را توسعه دادند و توانستند در این محیط سخت زندگی کنند. آن‌ها با استفاده از گیاهان جنگلی برای درمان بیماری‌ها ابزارهایی ساختند و فرهنگ های متنوعی را به وجود آوردند.
۳. تمدن های باستانی آمازون
شواهدی از تمدن‌های پیشرفته و پیچیده‌ای در آمازون کشف شده است. باستان‌شناسان ساختارهایی مانند خاکریزهای بلند، شبکه های آبیاری و حتی سازه‌های وسیع را یافته‌اند که نشان می‌دهد تمدن‌های آمازون از تکنیک‌های پیشرفته‌ای در کشاورزی و مهندسی استفاده می‌کردند. تمدن های آمازونی توانستند با محیط جنگلی هماهنگ شوند و سیستم‌های کشاورزی پایداری ایجاد کنند.
۴. دوره استعمار
با ورود استعمارگران اروپایی به آمریکای جنوبی در قرن ۱۶ میلادی، تغییرات زیادی در جنگل رخ داد. کاشفانی مانند فرانسیسکو دی اورلانا برای اولین بار رودخانه آمازون را کشف و از آن عبور کردند. استعمارگران با جستجوی طلا و منابع دیگر جنگل را مورد تخریب قرار دادند و بسیاری از قبایل بومی در این دوره از بین رفتند یا مجبور به مهاجرت شدند.
۵. استخراج لاستیک و منابع طبیعی
در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ آمازون به دلیل منابع غنی از درختان کائوچو که ماده اولیه لاستیک از آن تولید می‌شود، مورد بهره برداری گسترده قرار گرفت. این دوره که به "تب لاستیک" معروف است، باعث مهاجرت افراد زیادی به منطقه و افزایش بهره‌برداری از جنگل شد. این بهره برداری‌ها تأثیرات مخربی بر اکوسیستم جنگل آمازون گذاشت و موجب نابودی بخش‌هایی از آن شد.
۶. تحقیقات علمی و حفاظت از آمازون
از اواسط قرن ۲۰ به بعد پژوهشگران و دانشمندان به اهمیت جنگل برای اکوسیستم جهانی پی بردند و تحقیقاتی را برای مطالعه و حفاظت از آن آغاز کردند. در دهه‌های اخیر تلاش‌های جهانی برای حفاظت از آمازون افزایش یافته است زیرا این جنگل نقش بسیار مهمی در کاهش گازهای گلخانه‌ای و حفظ تنوع زیستی دارد.
۷. تخریب و بحران‌های کنونی
در دهه‌های اخیر به‌دلیل افزایش قطع درختان برای کشاورزی، دامداری و استخراج معادن به شدت در معرض تخریب قرار گرفته است. با افزایش آگاهی جهانی از اهمیت این جنگل، سازمان‌های محیط زیستی و دولت‌های منطقه‌ای در تلاش هستند تا اقدامات حفاظتی بیشتری انجام دهند. با این حال، چالش‌های بزرگی همچنان برای حفظ این اکوسیستم باقی مانده است.
۸. جنگل آمازون در آینده
حفاظت از آمازون به یکی از اولویت‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی و حفظ تنوع زیستی تبدیل شده است. سازمان‌های بین‌المللی، پژوهشگران و دولت های منطقه‌ای به دنبال راه حل‌هایی برای حفظ این جنگل و بازگرداندن بخش‌های تخریب‌شده آن هستند. این جنگل با وجود همه چالش‌ها همچنان یکی از مهم ترین اکوسیستم های جهان به شمار می‌رود و حفاظت از آن برای آیندگان از اهمیت زیادی برخوردار است.
رود آمازون
رود آمازون یکی از بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه‌های جهان است که در جنگل واقع شده و به عنوان یکی از عجایب طبیعی زمین شناخته می‌شود. این رود با طولی حدود ۷ هزار کیلومتر از کوه‌های آند در کشور پرو سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از کشورهای پرو، کلمبیا و برزیل در نهایت به اقیانوس اطلس می‌ریزد. رود آمازون دومین رود بلند دنیا پس از رود نیل به شمار می‌آید اما از نظر حجم آب پرآب ترین رودخانه جهان است.
ویژگی های رود آمازون
۱. حجم آب بالا: رود آمازون با تخلیه حدود ۲۰٪ از آب شیرین جهان به اقیانوس اطلس، پرآب ترین رودخانه جهان محسوب می‌شود. این حجم آب عظیم باعث ایجاد سیستم آبیاری طبیعی برای جنگل آمازون شده است.
۲. تنوع زیستی شگفت‌انگیز: رود آمازون زیستگاه گونه‌های متنوعی از جانوران آبزی و خشکی‌زی است. از جمله جانوران مشهور آن می‌توان به پیرانا (ماهی گوشتخوار)، دلفین‌های صورتی رودخانه‌ای، لاک‌پشت‌های رودخانه‌ای و تمساح های کایمن اشاره کرد همچنین صدها گونه ماهی از جمله گونه‌های خاص و نادر در این رود زندگی می‌کنند.
۳. دلفین صورتی آمازون: یکی از جالب ترین موجودات رود آمازون دلفین صورتی رودخانه‌ای است که به دلیل رنگ خاص و منحصر به فرد خود مورد توجه قرار گرفته است. این دلفین‌ها برخلاف دلفین‌های اقیانوسی دارای رنگ صورتی یا سفید هستند و به عنوان گونه‌ای بومی این منطقه شناخته می‌شوند.
۴. سیل های فصلی: رود آمازون در فصول بارانی به شدت طغیان می‌کند و سطح آب آن گاهی تا بیش از ۱۰ متر بالا می‌رود. این سیل‌ها موجب گسترده تر شدن حوضه آبریز آمازون می‌شوند و زمین های اطراف را پر از آب می‌کنند. این طغیان‌ها به حفظ رطوبت و حاصلخیزی خاک و تأمین آب برای جنگل کمک می‌کنند.
رود آمازون برای قرن‌ها زیستگاه اصلی قبایل بومی آمازون بوده است که با شرایط سخت جنگل بارانی خود را وفق داده‌اند. اولین اروپایی که به طور کامل این رودخانه را طی کرد، فرانسیسکو دی اورلانا کاشف اسپانیایی بود که در سال ۱۵۴۲ میلادی این سفر را انجام داد. نام "آمازون" از مشاهده جنگاوران زن در کنار این رودخانه گرفته شده است که اورلانا آن‌ها را به "آمازون‌ها" تشبیه کرد.
رود آمازون علاوه بر نقش حیاتی در اکوسیستم جنگل آمازون برای آب و هوای جهان نیز اهمیت بسیاری دارد. این رودخانه باعث می‌شود که مناطق وسیعی از جنگل همیشه مرطوب باقی بمانند و از این طریق در تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن نقش بسزایی ایفا می‌کند علاوه بر آن به عنوان منبعی مهم برای تأمین آب و تغذیه قبایل بومی و مردم محلی به شمار می‌رود. رود آمازون در سال‌های اخیر با تهدیداتی چون قطع بی‌رویه درختان، آلودگی ناشی از معادن طلا و سایر فعالیت های صنعتی و ساخت سدها مواجه بوده است. این تهدیدات می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر اکوسیستم آمازون و زندگی بومیان منطقه داشته باشند.
رود آمازون نه تنها یکی از بزرگ‌ترین رودخانه‌های جهان است بلکه با تنوع زیستی بی‌نظیر و نقش حیاتی‌اش در حفظ اکوسیستم به عنوان یک شگفتی طبیعی برای جهان شناخته می‌شود. حفاظت از این رودخانه و جنگل های اطراف آن برای مقابله با تغییرات اقلیمی و حفظ منابع طبیعی از اهمیت زیادی برخوردار است. امیدواریم که از خواندن این نوشته لذت برده و برایتان مفید بوده باشد. شما دوستان عزیز می توانید برای کسب اطلاعات در رابطه با تورهای گردشگری با ما از طریق شماره های درج شده تماس بگیرید.
should_login_commentlogin